Op 27 februari was het Internationale IJsberendag, een dag gewijd aan het vergroten van het bewustzijn over de majestueuze wezens die door de ijzige landschappen van het Noordpoolgebied zwerven. Terwijl we deze prachtige dieren vieren, is het essentieel om na te denken over hun huidige status en de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd, evenals de positieve inspanningen die worden geleverd om hun overleving te verzekeren. Daarom hebben we besloten om onze eigen Internationale IJsberenweek in het leven te roepen!
De staat van ijsberen
IJsberen, de grootste landroofdieren op aarde, bewonen de Arctische gebieden van Canada, Alaska, Rusland, Groenland en Spitsbergen. Deze iconische wezens zijn voornamelijk afhankelijk van zee-ijs om op hun belangrijkste prooi, zeehonden, te jagen. Het snelle smelten van het Arctische zee-ijs als gevolg van klimaatverandering vormt echter een aanzienlijke bedreiging voor hun leefgebied en overleving.
De ijsbeer stamt af van de bruine beer. Genetische studies hebben verschillende schattingen opgeleverd voor de opkomst van de ijsbeer. Volgens een studie die in 2010 werd gepubliceerd, gebaseerd op mitochondriaal DNA, week de ijsbeer ongeveer 150.000 jaar geleden af van de bruine beer en paste hij zich snel aan het leven op het ijs van de Noordelijke IJszee aan.
De huidige populatie ijsberen wordt geschat op tussen de 22.000 en 31.000 individuen wereldwijd. Hoewel exacte aantallen moeilijk te bepalen zijn vanwege de afgelegen aard van hun leefgebied, zijn wetenschappers het erover eens dat veel populaties afnemen als gevolg van verlies van leefgebied, verminderde toegang tot voedsel en andere mensgerelateerde factoren.
Leven in het noordpoolgebied
IJsberen zijn goed aangepast aan hun barre omgeving, met een dikke laag blubber en een dichte vacht om ze tegen de kou te isoleren. Het zijn uitstekende zwemmers en kunnen lange afstanden afleggen over ijsschotsen op zoek naar voedsel. Tijdens de wintermaanden gaan vrouwelijke ijsberen holen binnen om hun welpen te baren, meestal tussen november en februari. In tegenstelling tot andere beren houden ze technisch gezien geen winterslaap, maar komen ze in een staat van verminderde activiteit die bekend staat als “wandelende winterslaap”. De moeder zorgt voor haar welpen in het hol totdat ze in het voorjaar klaar zijn om tevoorschijn te komen.
In het wild leven ijsberen meestal ongeveer 30 jaar, maar in gevangenschap kunnen ze nog langer leven. De oudste geregistreerde ijsbeer was Doris uit de Detroit Zoo (1948-1991), die de opmerkelijke leeftijd van 43 jaar en acht maanden bereikte.
Blik op de toekomst
De toekomst van ijsberen blijft onzeker, aangezien klimaatverandering hun leefgebied blijft bedreigen. Er worden echter instandhoudingsinspanningen geleverd om deze bedreigingen te verminderen en kwetsbare populaties te beschermen. Maatregelen zoals het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, het instellen van beschermde gebieden en het bevorderen van duurzame praktijken zijn cruciale stappen om hun toekomst veilig te stellen.
IJsberen in gevangenschap
Terwijl ijsberen het publiek in dierentuinen over de hele wereld boeien, roept hun gevangenschap ethische bezwaren op met betrekking tot hun welzijn. Veel dierentuinen hebben moeite om voldoende ruimte en verrijking te bieden aan deze grote, actieve dieren, wat leidt tot stress, gedragsproblemen en een kortere levensduur.
Er zijn echter enkele positieve initiatieven in opkomst, waarbij sommige dierentuinen investeren in grotere, meer naturalistische habitats voor hun ijsberen en deelnemen aan instandhoudingsprogramma’s om hun wilde tegenhangers te ondersteunen.
IJsbeermythen versus feiten: veelvoorkomende misvattingen ontkrachten
Mythe: ijsberen zwerven door de straten van Scandinavische grote steden
Feit: Hoewel ijsberen inderdaad opmerkelijke wezens zijn, is het idee dat ze door de straten van Scandinavische grote steden slenteren puur mythisch. IJsberen komen oorspronkelijk uit de Arctische gebieden en komen voornamelijk voor in landen als Canada, Alaska, Rusland, Groenland en Spitsbergen. Het idee om er een tegen te komen in een stedelijke omgeving als Helsinki is gewoon niet gebaseerd op de realiteit. Het is echter essentieel om te onthouden dat mythen vaak voortkomen uit onze fascinatie voor deze majestueuze dieren en de wens om ze dichter bij ons dagelijks leven te brengen, zij het op een fantasierijke manier.
Mythe: ijsberen hebben een transparante vacht
Feit: In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de vacht van ijsberen niet transparant. In plaats daarvan lijkt het wit vanwege zijn structuur, die licht weerkaatst en verstrooit. Elke haarschacht is pigmentvrij en bestaat uit een holle kern die lucht vasthoudt, wat zorgt voor isolatie en drijfvermogen tijdens het zwemmen. Deze unieke aanpassing helpt ijsberen warm te blijven in hun ijzige habitat en gecamoufleerd tijdens het jagen op het zee-ijs.
Mythe: ijsberen bedekken hun neus tijdens het jagen
Feit: Een andere veel voorkomende misvatting is dat ijsberen tijdens het jagen hun zwarte neuzen met hun poten bedekken om op te gaan in de sneeuw. Hoewel het waar is dat hun donkere neuzen afsteken tegen hun witte vacht, zijn er geen aanwijzingen dat ze ze actief proberen te verbergen terwijl ze prooien besluipen. In plaats daarvan vertrouwen ijsberen op hun scherpe reukvermogen, uitstekende zicht en sluipende aanpak om zeehonden op het zee-ijs te vangen.
Mythe: ijsberen jagen op mensen
Feit: Hoewel ijsberen toproofdieren en formidabele jagers zijn, zijn ze niet inherent agressief tegenover mensen. In hun natuurlijke habitat vermijden ijsberen meestal confrontaties en zullen ze alleen aanvallen als ze zich bedreigd of geprovoceerd voelen. Conflicten tussen mens en beer ontstaan vaak in regio’s waar hun leefgebied overlapt met menselijke nederzettingen of waar voedselbronnen schaars zijn als gevolg van klimaatverandering. Het begrijpen en respecteren van de ruimte en het gedrag van deze prachtige dieren is cruciaal om veilig met hen samen te leven in het noordpoolgebied.
Het scheiden van feit en fictie is essentieel als het gaat om het begrijpen en waarderen van de opmerkelijke aanpassingen en gedragingen van ijsberen. Hoewel mythen hun mystiek kunnen vergroten, is het essentieel om te vertrouwen op wetenschappelijke kennis om hun behoud en bescherming in het wild te garanderen.
Laten we, ter ere van de Internationale IJsberenweek, ons niet alleen verwonderen over de schoonheid en veerkracht van deze Arctische reuzen, maar ons ook inzetten om actie te ondernemen om hun toekomst te beschermen. Of het nu gaat om het verkleinen van onze ecologische voetafdruk, het ondersteunen van inspanningen voor natuurbehoud of het pleiten voor betere omstandigheden voor ijsberen in gevangenschap, elke inspanning telt om ervoor te zorgen dat deze prachtige wezens nog generaties lang door de ijzige wildernis blijven zwerven.
Heb een fijne Internationale IJsberenweek!
Geschreven door Carina Lintula
Bronnen:
[1] IJsberen evolueerden slechts 150.000 jaar geleden WordsSideKick.com. 1.3.2010.
[2] Wiig, Ø., Amstrup, S., Atwood, T., Laidre, K., Lunn, N., Obbard, M., Regehr, E. & Thiemann, G.: Ursus maritimus IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten. Versie 2017.3. 2015. Internationale Unie voor het behoud van de natuur, IUCN, Iucnredlist.org.
[3] Debby, Een korte geschiedenisDe weblog van The Zoo Society: bloggen over de Assiniboine Park Zoo. 27.11.2008. De Zoölogische Vereniging van Manitoba.
